Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь
– асноўны дакумент іх дзяржаўнага ўлiку. Унясенне аб'екта ў спіс – ключавое рашэнне, якое азначае ўзяцце помніка пад апеку дзяржаўных органаў. У гэты момант у яго жыцці адбываюцца дзве радыкальныя змены:
-
захаванне аб'екта дэкларуецца прыарытэтным над усімі іншымі рэжымамі яго існавання;
-
уключэнне ў спіс легітымізуе права на ўдзел у прыняцці рашэнняў адносна лёса аб'екта з боку экспертаў, грамадскасці ды мясцовых супольнасцяў.
Ухвалены ўпершыню французскай Камісіяй гістарычных помнікаў у 1840 г., спіс помнікаў стаў найбольш распаўсюджаным інструментам кіравання культурнай спадчынай. Цягам больш за паўтара стагоддзя ў свеце сфармаваліся сістэмы аховы, што прапануюць розныя балансы захавання і выкарыстання аб'ектаў, спосабы ўзгаднення рашэнняў па іх, а таксама варыянты кампенсацый за аслабленне правоў уласнасці.
Хутка споўніцца 30 год, як Рэспубліка Беларусь ажыццяўляе самастойнае кіраванне аб'ектамі ўласнай культурнай спадчыны. Гэты кароткі па гістарычных мерках прамежак умясціў неверагодныя змены ў эканамічным, сацыяльным і культурным жыцці краіны. Змянялася і ахоўнае заканадаўства.
Сёння Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь змяшчае амаль 5,5 тыс. нерухомых аб'ектаў спадчыны, і гэта лічба расце.
Наспеў час правесці агляд склаўшыхся практык як папаўнення спіса, гэтак і кіравання ўключанымі ў яго аб'ектамі.
Мы запрашаем да ўдзелу:
-
Прадстаўнікоў дзяржаўных органаў, адказных за ахову гісторыка-культурнай спадчыны
-
Удзельнікаў экспертных саветаў па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны
-
Супрацоўнікаў устаноў культуры
-
Прадстаўнікоў грамадскасці, а таксама мясцовых супольнасцяў
-
Уласнікаў аб'ектаў гісторыка-культурнай спадчыны;
-
Архітэктараў і рэстаўратараў
-
Даследчыкаў і іншых зацікаўленых асоб
Далучайцеся, каб:
-
Вывучыць сітуацыю з захаваннем і аднаўленнем розных катэгорый нерухомай спадчыны, уключаных у Дзяржаўны спіс
-
Наладзіць дыялог з партнёрамі ў справе захавання і аднаўлення помнікаў: дзяржаўнымі органамі, экспертамі, грамадскасцю, уласнікамі і прадстаўнікамі мясцовых супольнасцяў
-
Вылучыць найлепшыя практыкі кіравання аб'ектамі нерухомай спадчыны і вызначыць перспектывы для рэфармавання ахоўнага і рэстаўрацыйнага заканадаўства ў Беларусі
Праграма
Секцыя 1
Нацыянальны ўзровень:
Сістэмнае рэгуляванне працэсаў аховы і рэстаўрацыі
-
Якую ролю граюць дзяржаўныя экспертныя саветы? Ці дастатковы ўдзел грамадскасці ў кіраванні?
-
Наколькі аптымальная сістэма ўзгаднення праектных рашэнняў пры рэстаўрацыі і рэканструкцыі помнікаў?
-
Як працэдуры Міністэрства культуры ў дачыненні да помнікаў суадносяцца з працэдурамі іншых органаў кіравання?
-
Якія катэгорыі ўласнікаў аб'ектаў спадчыны найбольш эфектыўныя?
-
Якога кшталту дзяржаўная падтрымка патрабуецца ўласнікам і мясцовым органам кіравання?
Секцыя 2
Лакальны ўзровень:
Мясцовыя праблемы і асаблівасці кіравання аб'ектамі спадчыны
-
Ці могуць рэгіянальныя ўлады або мясцовыя супольнасці браць большы ўдзел у кіраванні аб'ектамі спадчыны? Ці гатовы яны да адказнасці?
-
Як зрабіць грамадскія слуханні эфектыўным інструментам прыняцця рашэнняў?
-
Што адбываецца з інвестыцыйнай прывабнасцю аб'ектаў пасля ўключэння ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей?
-
Ці існуюць эфектыўныя практыкі захавання і аднаўлення аб'ектаў без уключэння ў Дзяржаўны спіс?
Секцыя 3
Асобныя катэгорыі
гісторыка-культурных каштоўнасцей
-
Як складваецца сітуацыя з гістарычнымі могілкамі, сінагогамі, сядзібамі, храмамі, драўлянай архітэктурай, архітэктурай мадэрнізму, археалагічнымі аб'ектамі і інш?
-
Ці сапраўды ўнясенне аб'ектаў у дзяржаўны спіс садзейнічае іх лепшай захаванасці?
-
Якім катэгорыям аб'ектаў спіс дапамагае, а для якіх ён не самы эфектыўны?
Арганізатары
Грамадскае аб'яднанне, якое займаецца падтрымкай і прасоўваннем тэорый, метадалогій і навуковых тэхналогій у кансервацыі архітэктурнай і археалагічнай спадчыны. Міжнародная рада па захаванні помнікаў і гістарычных мясцінаў ICOMOS была ўтворана ў жніўні 1965 года, у Беларусі камітэт прадстаўлены з 2002 года. У арганізацыі працуюць гісторыкі, архітэктары, археолагі, рэстаўратары, грамадскія актывісты, з'яднаныя праблемамі захавання і рэстаўрацыі гістарычных аб'ектаў Беларусі.
Міжнародная недзяржаўная арганізацыя "ЕўраБеларусь" была ўтворана ў 2009 годзе і аб’яднала шэраг праўдстаўнікоў аналітычных, экалагічных і іншых грамадскіх арганізацый. Дзейнасць “ЕўраБеларусі” прысвечаная стымуляванню і падтрымцы праеўрапейскаму развіццю Беларусі як паўнапраўнага суб’екта еўрапейскіх зносін на разнастайных узроўнях.
#ПраваНаСпадчыну - гэта партнёрская ініцыятыва Беларускага камітэта ICOMOS і МНГА «ЕўраБеларусь», скіраваная на пашырэнне і забеспячэнне права ўдзелу грамадзян у кіраванні культурнай спадчынай. Правы грамадзян на спадчыну і прынцыпы такога ўдзелу на аснове сумеснай адказнасці замацаваны ў Рамачнай канвенцыі Савета Еўропы аб каштоўнасці культурнай спадчыны для грамадства - Канвенцыі Фару 2005 года.
Беларусь не з'яўляецца ні членам Савета Еўропы, ні бокам, якая падпісала Канвенцыю. Мадэль кіравання культурнай спадчынай у краіне з'яўляецца вертыкальнай. Аднак мы лічым, што сучасныя прынцыпы і падыходы да спадчыны як да кантэксту сацыяльнага ўзаемадзеяння і шматбаковага дыялогу розных суб'ектаў варта адстойваць і ў нашай краіне.
Наша ініцыятыва (кампанія) з глыбокай павагай ставіцца да ўсіх тых ініцыятыў, арганізацый і грамадзян, якія шмат год абараняюць і захоўваюць для нашай будучыні унікальную культурную спадчыну Беларусі. Кампанія працягвае ідэі, распрацоўкі і прапановы, якія нарадзіліся ў рамках папярэдніх сумесных дзеянняў: праекта CHOICE, конкурсу «Спадчына ў дзеянні» і іншых.
Мы запрашаем далучацца да ініцыятывы ўсім зацікаўленым грамадзянам і ініцыятывам, якія падзяляюць нашы мэты, на самых розных узроўнях:
-
у якасці экспертаў: у распрацоўцы інтэлектуальных прадуктаў, даследчай і аналітычнай працы па выяўленні лепшых практык і рэфлексіі памылак;
-
у зборы і распаўсюдзе інфармацыі, у тым ліку новых этычных і прафесійных стандартаў;
-
у арганізацыі адукацыі, асветы і абмену вопытам;
-
у пошуку і распрацоўцы найлепшых і адэкватных для нашай краіны мадэляў ўдзелу грамадзян у кіраванні спадчынай, ад маніторынгу да пошуку інвестараў і распрацоўкі пілотных праектаў.
З намі можна звязацца праз:
email: icomos.events@gmail.com
